2. De hersencapaciteit vergroten

In de periode van 2004 tot 2006 waren er geen duidelijke theorieën geformuleerd over de vraag wat er in onze hersenen gebeurt. Toen Brain Training nog populairder werd, werden er vragen gesteld over het wetenschappelijke gehalte. De populariteit van de spellen hebben je wellicht wat problemen opgeleverd, Dr. Kawashima.

Nee, nee. Weet je wat het is, met Brain Training had iemand voor het eerst een product gemaakt dat beweerde wetenschappelijke informatie te gebruiken over de gebeurtenissen in de hersenen van de gebruikers. Het beweerde in feite het prefrontale deel van de hersenen te stimuleren. Ik vond dat behoorlijk baanbrekend en vond het echt jammer dat weinig mensen dat element onderzochten.

Daarnaast denk ik dat Brain Training heel waardevol was om gezinsleden van verschillende generaties met elkaar te laten communiceren, al werd aan dat aspect ook weinig aandacht besteed.

Met Optische topografie ³ is aangetoond dat de bloedcirculatie toeneemt als iemand Brain Training speelt. Met andere woorden, het zet de hersenen aan het werk. Aan de andere kant waren er destijds nog geen theorieën over wat er daarna in de hersenen verandert. Ik ben benieuwd hoe de onderzoeken sinds die tijd zijn gevorderd.³ Optische topografie is een medische procedure die wordt gebruikt om hersenactiviteit te onderzoeken. Het meet de activiteit aan de oppervlakte van de hersenen, in delen die zich bezighouden met motoriek, taal en andere functies.

Nou, ten eerste hebben we bewezen dat je bij oude mensen die Brain Training spelen, verbeteringen in een aantal hersenfuncties kunt zien. Dat is verifieerd met een scala aan psychologische indicatoren.

Oké.

We hebben ook gemerkt dat als je, in tegenstelling tot Brain Training op het Nintendo DS-systeem, geheugentrainingssoftware op een computer gebruikt, je niet merkbaar het functioneren van de hersenen verbetert. Die andere trainingen lijken een voor de hand liggende manier om onze hersenen te trainen, maar metingen via optische topografie laten zien dat ze in feite geen belasting vormen voor het prefrontale deel van de hersenen.

Dus zelfs als je dingen doet die op het eerste oog hetzelfde zijn als de oefeningen in Brain Training, train je niet echt je hersenen, tenzij je tegelijkertijd een aantal met elkaar verbonden processen uitvoert, zoals een probleem lezen, een berekening maken en het antwoord opschrijven met de stylus van de Nintendo DS.

Dat klopt. Mijn stelling is dat als je iets makkelijk kunt doen, het geen belasting is voor de hersenen en het geen effect van een training laat zien. En je kunt niet bepalen of de hersenen worden belast is als je de hersenactiviteit niet meet. Dus zelfs als je dingen doet die effectief lijken, is er geen bewijs dat ze een belasting voor de hersenen vormen.

Ik begrijp het. Dus je meet hersenactiviteit met een methode als optische topografie, waarmee je de bloedstromen in de hersenen kunt observeren en kunt zien of er een belasting op de hersenen wordt gelegd.Ik weet nog dat we bij de ontwikkeling van Brain Training een paar oefeningen hadden gemaakt die waren gebaseerd op jouw theorieën. Uiteindelijk werden veel van deze oefeningen weer weggegooid. Er waren oefeningen die logischerwijs de hersenen moesten stimuleren, maar jij vertelde dat ze in werkelijkheid de hersenen ‘afkoelden’. Dat geeft wel aan dat je niet kunt weten wat de hersenen stimuleert totdat je de hersenactiviteit ook echt meet.

Dat klopt. Alleen met psychologie kom je er niet achter wat de hersenen stimuleert. Dat vond ik erg interessant. Manieren bedenken om de hersenactiviteit te vergroten was een belangrijk thema tijdens de ontwikkeling van Brain Training.Brain Training was in het bijzonder ontwikkeld om één hersenfunctie te verbeteren: de verwerkingssnelheid van het geheugen. Uit latere experimenten bleek dat het ook de hersencapaciteit vergrootte en bepaalde cognitieve functies verbeterde.

Ik kan me voorstellen dat het voor de leek nogal lastig is om te bevatten wat je bedoelt als je het hebt over “de hersenactiviteit vergroten”. Kun je uitleggen wat je daarmee bedoelt?

Zeker. Om het fenomeen van het ouder worden van de hersenen te begrijpen, gebruiken we een techniek die MRI ⁴ heet. Hiermee meten we hoe de hersenen van oudere mensen veranderen. We kunnen bijvoorbeeld veranderingen meten in de dikte van de laag zenuwweefsel die we de hersenschors noemen.⁴ MRI: Magnetic Resonance Imaging. MRI gebruikt magnetische velden en radiogolven om beelden in het lichaam te maken.

Ik neem aan dat het met de jaren zwakker wordt?

Ja, normaal gesproken wordt het dunner. De hersenschors is rond een jaar of acht tot tien het dikst, en daarna wordt hij dunner. Tot een jaar of twintig is dit dunner worden een gevolg van het vaster worden van het weefsel. Maar daarna denkt men dat hersenschors krimpt vanwege de leeftijd. Dit betekent dat het een natuurlijk proces is.

Oké.

Tegen het nieuwe millennium aan verscheen plotseling een onderzoeksrapport in het tijdschrift Science⁵, waarin werd beweerd dat jongleren de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het voelen van bewegingen, de pariëtale kwab en de temporale kwab, groter maakt. Het was het eerste academische artikel dat beweerde een visueel bewijs te hebben voor veranderingen in de hersenen.⁵ Science is een academische uitgave die sinds 1880 wordt uitgegeven door de American Association for the Advancement of Science.

Oh ja?

We begrijpen dat door Brain Training te gebruiken er net als bij jongleren psychologisch gezien veranderingen in je hersenstelsel optreden en dat het je hersenen beter laat functioneren.Brain Training is ontworpen om de verwerkingssnelheid van je hersenen te trainen, maar deze nieuwe softwaretitel Duivelse Brain Training vergroot de capaciteit van je ‘werkgeheugen’⁶. Met andere woorden, we hebben geprobeerd een trainingsprogramma op te stellen waarmee je meer informatie op korte termijn in je hoofd kunt opslaan.⁶ “Werkgeheugen” verwijst naar het geheugen waarmee je tijdelijk informatie vasthoudt, manipuleert en gebruikt. Het is een hersenfunctie die resultaatgericht, opgeslagen materiaal controleert tegenover meerdere delen van opgeslagen informatie en overeenkomstig antwoordt.

Dus je ‘werkgeheugen’ bevat informatie over wat je tijdelijk onthoudt en dan weer oproept. Dus bijvoorbeeld snel een telefoonnummer onthouden en het dan weer vergeten als je het hebt opgeschreven. Je zou kunnen zeggen dat dat een voorbeeld is van je werkgeheugen in actie.

Precies. De capaciteit van het werkgeheugen is het moeilijkste onderdeel van de hersenen om te trainen. Tot een bepaalde hoogte staat je geheugencapaciteit vast, ongeacht leeftijd of geslacht, al hebben mensen die we als ‘intelligent’ bestempelen doorgaans wel een grotere capaciteit.Toen we studenten van de universiteit vroegen om elke dag 20 tot 60 minuten werkgeheugentraining te doen, kwamen we erachter dat de capaciteit van hun prefrontale delen van de hersenen, de delen die verantwoordelijk zijn voor hogere hersenfuncties, zowel in de linker als rechter kwab groter was geworden. Verrassend genoeg kwamen we er ook achter dat hun creativiteit was verhoogd.