2. Een opmerkelijk spel

Ik heb het idee dat jullie een soort spel speelden, alsof Sakaguchi-san zijn visie voor de spelwereld die hij wil creëren naar jou ‘gooit’, en dat jij die dan vangt en aan hem terug geeft in de vorm van muziek.

Ja, je hebt gelijk. Wat Sakaguchi-san wilde, verschilde eerst van wat ik wilde uitdrukken, maar gaandeweg is Sakaguchi-san opgehouden me te vertellen wat ik moet doen. Vanaf de tijd van de eerste Final Fantasy heeft hij altijd op mijn oordeel vertrouwd.

De enige keer dat we een meningsverschil hadden, was bij de eerste Final Fantasy-titel, toch?

Klopt. Maar je bent altijd wel heel precies geweest met de algemene richting van de spellen die je maakt. Dit was met name het geval bij The Last Story.

Voor Sakaguchi-san is het ontzettend belangrijk dat alle elementen van een spel in het grote plaatje passen. Hij geeft je de vrijheid om je uit te drukken op een manier die jij wilt binnen jouw gebied van expertise, maar hij weigert af te doen aan de overkoepelende visie voor het spel.

Dat klopt. Hij laat het je altijd weten als je verkeerd zit. Sakaguchi-san maakt zelf muziek, dus hij is erg precies in dit soort dingen. Het is heel moeilijk om hem om de tuin te leiden! (lacht)

Ik zeg dan dingen als: ‘Zou je die akkoorden wel doen?’ (lacht)

Het doet pijn om dat soort dingen te horen. Zeker als je weet dat je je er zelf ook schuldig aan maakt... (lacht)

Dat klopt! (lacht) Ik weet nog dat Sakaguchi-san tijdens de opnamen de studio in kwam en er één noot op de verkeerde plek stond. Hij zei: ‘Hé, die noot klopt niet bij de rest.’ En toen ging hij gewoon weer weg.

Indrukwekkend, vind je ook niet? (lacht)

Het is inderdaad wel even anders dan die ene keer dat je je mening bijstelde omdat de volgorde van de nummers in Final Fantasy was aangepast. (lacht)

(Lachen)

We hebben gesproken over hoe belangrijk de algemene richting van een spel voor jou is, Sakaguchi-san. Maar hoe nauwkeurig communiceer jij je visie naar Uematsu-san? Het is vast moeilijk om zoiets abstracts uit te leggen.

Dat is zo. Je kunt de spelwereld uitleggen, of het verhaal, in jouw woorden, maar zonder daadwerkelijke beelden kan het echt moeilijk zijn om je visie voor de algemene richting over te brengen. Daarom bewerkt Uematsu-san zijn muziek steeds weer opnieuw, zodat het een soort spel wordt. Maar ik let er wel op dat ik hem niet té specifieke instructies geef. Ik zeg geen dingen als: ‘Het moet klinken als dit stuk van deze opera...’ Als je dat doet, voelt hij zich beperkt tot dat specifieke muziekstuk. Het eindresultaat wordt dan niet goed.

Het is vast een hele moeilijke taak om je visie over te brengen zonder iemands creatieve inspiratie in de weg te zitten.

Dat is het zeker. Ik zeg dan gewoon: ‘Sorry, Uematsu-san. Dat is het niet!’

Het is inderdaad zo dat hij me nooit de naam van een specifiek muziekstuk heeft gegeven. Ik denk altijd na over hoe ik de muziek het beste aan hem kan presenteren, maar je kunt hem niet in de maling nemen. Als je het niet precies goed hebt, laat hij het je weten. (lacht)

(Lachen)

Na al die jaren samenwerken besef ik dat het gewoon draait om alles geven. Ik kan best een scenario lezen en met ideeën aankomen. Maar als ik ze aan Sakaguchi voorschotel, en hij zegt dat het niet goed is, dan heeft het geen zin om zijn oordeel in twijfel te trekken. Uiteindelijk is hij de enige met de visie voor wat hij wil maken, dus als hij zegt dat iets niet goed is, is het niet goed.

Je beseft dat jouw interpretatie van hoe het spel zou moeten worden ervan afwijkt.

Dat klopt.

Waarom denk je dat jullie dit spel al zo veel jaar kunnen spelen?

Ik weet niet of het aan mij is om dit te zeggen, maar ik denk dat Uematsu-san een serieuze kant heeft die je niet van hem verwacht. Bij mij is dat hetzelfde.

Een serieuze kant, zegt-ie! (lacht)

Nou, hij heeft iets precies en methodisch, hij is serieus met zijn doelstellingen bezig. Ik denk dat dat ook uit zijn muziek spreekt. Ik heb gewoon het gevoel dat we op dezelfde golflengte zitten.

Misschien hebben we veel dezelfde waarden. We vinden veel dezelfde dingen belangrijk.

Ja, dat zou het kunnen zijn.

Misschien klinkt het een beetje glad, maar werk is meer dan geld verdienen. Dat is denk ik iets waar we zelf in geloven. Je moet rekening houden met je ouders, voor je gezin zorgen, af en toe wat drinken met je vrienden. Ik denk dat Sakaguchi-san en ik allebei van dit soort simpele dingen kunnen genieten.

Het klinkt alsof jullie deze waarden delen. Daardoor kunnen jullie elkaar vertrouwen en begrip voor elkaar opbrengen, maar kunnen jullie ook problemen met elkaar bespreken. Ik denk dat een hechte relatie met iemand onderhouden en met regelmaat resultaten boeken iets heel bijzonders is in de creatieve markt.

Ik denk dat er melodieën zijn die je meteen mooi vindt als je ze hoort, en er zijn de iets minder gebruikelijke nummers die sommige mensen mooi vinden en anderen weer niet. Ik denk dat Uematsu-sans muziek mensen af en toe kan verdelen, maar er zit altijd een bepaalde lijn in de melodieën. Als ik ze hoor, wil ik graag de muziek in de armen sluiten.

Erg leuk dat je dat zegt.

Als ik dan luister, besef ik dat ik een verandering onderga. Ik begin dan zelfs te denken dat het een goed idee is om het spel aan te passen aan de muziek.

Als ik zo jouw reactie op de muziek hoor, lijkt het alsof je het idee hebt dat de muziek iets uitdrukt dat je vanaf het begin niet helemaal voor je kon zien. Het klinkt inderdaad alsof jullie een bijzondere band hebben.

Voor deze titel heb ik Uematsu-san zo’n veertig muziekstukken laten schrijven. Ik heb het gevoel dat The Last Story zelf verandert als je naar de muziek luistert. Dat is de kracht van de melodieën van Uematsu-san. Het is niet alleen dat de muziek prachtig is, maar het heeft ook te maken met een soort menselijkheid in de muziek. Het is meteen te herkennen in zijn stukken.

Ik weet zeker dat de meerderheid van Uematsu-sans fans het helemaal met je eens zijn.

(Zucht) Als ze me maar niet doorkrijgen... Je weet nooit wanneer het masker afvalt en de waarheid bovenkomt.

Wat bedoel je daarmee?

Nou, ook al werk ik nog zo lang aan mijn eigen muziek, ik heb er nooit vertrouwen in gehad.

Heb je dit gevoel al vanaf het begin van je carrière?

Ja. In elk spel zijn er een of twee nummers die ik echt mooi vind, maar ik kan me niet aan het gevoel onttrekken dat men ooit doorkrijgt dat ik op een bepaalde manier tekortschiet.

Ik begrijp hoe ongemakkelijk het is om lof te krijgen voor iets waarvan je zelf niet overtuigd bent. Maar ik kan zeggen dat je deze eigenschap bij veel creatieve mensen tegenkomt die succes hebben geboekt in hun vakgebied. Juist door deze gevoelens doe je nog beter je best tijdens het volgende project. Ik denk dat deze gevoelens eigenlijk heel belangrijk zijn voor creatieve mensen.

Het klopt dat ik het de volgende keer altijd weer iets beter wil doen.

Ik weet zeker dat wat je in je werk stopt, overkomt op de speler die naar je muziek luistert. Daardoor sta je in jouw vakgebied al zo lang aan de top.

Nou, ik heb niet het idee dat ik ergens aan de top sta! (lacht) Maar hartelijk dank.

Ik denk dat het in een creatieve markt echt iets zeldzaams en dierbaars is om een kwart eeuw zo’n goede samenwerking in stand te houden, en dan te blijven excelleren.

Nu je het zegt, het is inderdaad al lang, hè? Zo’n vijfentwintig jaar. Mario heeft net zijn vijfentwintigjarige jubileum gevierd, en wij doen hetzelfde...

Een kwart eeuw... (lacht)

Ik vind het echt ongelooflijk dat de kern van het Mario-team na vijfentwintig jaar nog steeds samenwerkt. En nu ik met jullie twee praat, bedenk ik me weer hoe waardevol het toch is om een relatie te hebben die zo’n lange periode standhoudt.