2. De zoektocht naar meer creativiteit

Wat voor werk deed je, toen je bij Toei Animation aan de slag ging?

Je kunt niet meteen beginnen met het tekenen van bewegingen. Eerst moet iemand de belangrijkste momenten in een beweging tekenen, de zogenaamde keyframes, voordat anderen er verder aan werken. Nieuwkomers zoals ik werkten keihard om hun werk op te poetsen en de tussenliggende frames te tekenen.

Hoe lang heb je dat gedaan?

Na een jaar of drie krijg je in de gaten hoe bewegingen werken, en kun je ze zelf tekenen.

Je begon, met andere woorden, keyframes te tekenen.

Precies. Ik werkte daarna gedurende tien jaar aan verschillende andere projecten. Het was in het begin een erg creatief bedrijf, maar de winst werd steeds belangrijker. In plaats van unieke projecten te produceren, ging het bedrijf opzoek naar populaire mangaseries en ander materiaal dat kon worden aangepast. Zelfs ik verloor de zin om nog iets nieuws te creëren.

Je werd langzaam maar zeker beperkt in wat je deed.

Ja. Maar toen, in 1968, werd Hols: Prince of the Sun⁴ uitgebracht, met Takahata als regisseur. Ik werd moediger tijdens het maken van animaties.

4 Hols: Prince of the Sun is een animatiefilm die in 1968 werd uitgebracht.

Ik had het tot dan toe redelijk rustig aan gedaan. Maar Hols: Prince of the Sun was Takahata's eerste film als regisseur, dus hij deed extra zijn best. Hij dacht goed na over wat er van de film werd verwacht, wat hij ermee wilde uitdrukken en hoe de figuren psychologisch in elkaar staken. Hij vroeg veel van zijn team, en terwijl ik hem probeerde bij te benen, werd ik zekerder van mezelf.

Ik begrijp het.

Nadat ik aan Hols had gewerkt, kon ik elke klus aan.

Het vuur was je na aan de schenen gelegd, en daardoor kreeg je meer zelfvertrouwen.

We waren trots op die film, en het werk dat we erin hadden gestoken. We schrokken daarna nergens meer voor terug. Later, nadat ik er ongeveer twaalf jaar had gewerkt, verliet ik Toei Animation.

Ik kan onmogelijk verder zonder een ander onderwerp aan te snijden. Hoe kwam het dat je hebt gewerkt aan Heidi, Girl of the Alps⁵?

5 Heidi, Girl of the Alps was een tekenfilmserie met 52 afleveringen. De serie werd in 1974 uitgezonden, en werd geproduceerd door Zuiyo Eizo Co., Ltd.

Mijn vertrek bij Toei Animation was het directe resultaat van mijn werk aan het Heidi-project. Zoals ik al zei, was ik teleurgesteld dat ik voor Toei Animation geen creatief werk meer kon doen. Op dat moment nam een zeker productiebedrijf contact op met Takahata, Miya en mij, met het idee om een populair kinderboek te verfilmen.

Toen je dat hoorde, vertrok je toen meteen bij Toei?

Nee, ik wist niet goed wat ik moest doen. Met veel van de mensen had ik al lang gewerkt, maar ik wilde dolgraag aan die animatiefilm werken. Dus ik zette de laatste twijfels van me af en nam de benen. Dat was allemaal leuk en aardig, maar toen kregen we geen toestemming om het boek te verfilmen.

Dat moet een schok zijn geweest.

Ik had me er op voorbereid.

Ik vraag me af hoe de film eruit had gezien, als je hem had kunnen maken. Ik wou dat ik kon zien hoe hij zou zijn geworden.

Dus Takahata, Miya en ik wisten niet wat we moesten doen. Het was een groot dilemma. Dat project was de reden dat we het bedrijf hadden verlaten, en opeens lag alles op z'n gat. De afzegging van het project leidde echter tot de creatie van Tokyo Movie Shinsha's Panda! Go Panda!⁶

6 Panda! Go Panda! is een animatiefilm uit 1972, geproduceerd door Tokyo Movie Shinsha.

O ja, dat is waar ook.

Toen we Panda! Go Panda! hadden gemaakt, werden we benaderd door een ander bedrijf over Heidi. En weer wist ik niet wat ik moest doen. Ik had al ontslag genomen bij Toei Animation. Als ik ook ontslag zou nemen bij Tokyo Movie, zouden we aan ons derde bedrijf beginnen. Maar we zeiden dat als Takahata iets zou kunnen regisseren, Miya en ik zouden volgen. En dat leidde tot de creatie van Heidi.

Ik snap het.

In die tijd dachten mensen niet dat Heidi ooit een hit kon worden.

Echt niet?

Dit was in een tijd dat sportverhalen populair waren, zoals Star of the Giants.

Heidi past daar inderdaad niet goed tussen. Maar ik denk dat het een sterk verhaal is, dat je altijd bijblijft.

Bovendien moesten animatieseries voor televisies het in die tijd doen met kleine budgetten. Het aantal frames dat we mochten gebruiken was gelimiteerd. Wij wilden juist heel veel frames gebruiken, om alle uitdrukkingen te tonen, maar dat kon niet.

Door het beperkte budget zag je al in de voorbereidende fase dat er beperkingen zouden zijn.

Ik wist dat het aantal frames gelimiteerd zou zijn, maar Heidi is in feite een relatief kort verhaal. Takahata wilde echter dieper op het verhaal ingaan. Hij wilde meer van haar dagelijks leven in de bergen laten zien, en de menselijke relaties verder uitdiepen. We begonnen aan de productie, maar het was knap moeilijk. We bleven nachtenlang wakker. Ik dacht dat ik eraan onderdoor zou gaan. Het was echt vreselijk.

Dat klinkt bekend… (lacht)

Ik wil je nog iets vragen. Ik heb gehoord dat je betrokken was bij een belangrijke scene in Nausicaä of the Valley of the Wind⁷.

7 Nausicaä of the Valley of the Wind is een volledige tekenfilm uit 1984, die verschillende prijzen in de wacht sleepte.

Ja, ik hielp bij het tekenen van de keyframes.

Ik bedoel een belangrijke scene tegen het eind van de film, als Nausicaä wordt geraakt door de Ohmu en doodgaat, maar dan weer tot leven komt. Ik begreep dat je daaraan hebt gewerkt.

Miya kwam plotseling naar me toe, en vroeg of ik hem kon helpen. Ik stemde toe, zonder er goed over na te denken. We bespraken het project en ik zette wat dingen op papier. Kun je je die scene herinneren waarin de tentakels zich uitstrekken? Miya had wat ontwerpen gemaakt, die ik alleen maar hoefde over te trekken om de keyframes te maken. Maar het zag er levenloos uit dus ik gebruikte de ontwerpen alleen voor het eerste frame van de tentakels. Toen ik de uiteindelijke film zag, en begreep hoe belangrijk die scene was, was ik gechoqueerd.

(gelach)

Ik hoorde dat Miyazaki zei dat je boos op hem was. (lacht)

Ja, natuurlijk! Het was zo'n belangrijke scene, en hij had me niet eens alle storyboards laten zien!

Ik vermoed dat hij wilde dat jij die scene zou tekenen.

Ik ruziede veel met hem. Toen we 3000 Leagues in Search of Mother⁸ maakten, kregen we ook ruzie. Ook al hadden we de precieze structuur van een scene bepaald, ik tekende wat ik zelf wilde. Nu ik eraan terugdenk, was ruziën zo'n beetje het enige wat we deden! (lacht)

8 3,000 Leagues in Search of Mother is een geanimeerde televisieserie in 52 delen, die in 1976 op de buis verscheen.